با فراگیر شدن تکنولوژی در زندگی بشریت، احساس نیاز آن در تمام حوزه‌ها بسیار شدیدتر از قبل شده است به گونه‌ای که زندگی بدون فناوری‌های جدید بی‌معنی و غیر قابل تصور است. حوزه اقتصادی و خدمات مالی یکی از مهم‌ترین حوزه‌هایی است که با حضور تکنولوژی بسیار سریع‌تر از پیش قابل انجام است و زندگی مردم جوامع مختلف تحت تاثیر قرار داده است.
باید گفت فین تک نام کسب و کارهایی است که به صورت آنلاین در حوزه اقتصادی و مالی فعالیت می‌کنند.
با شیوع بیماری کرونا متوجه شدیم انجام کارها به صورت آنلاین در هر زمینه‌ای لازم است و زندگی بدون آنها در آینده‌ای نه چندان دور غیر ممکن خواهد بود. اما باید در نظر داشت حرکت به سوی زندگی آنلاین همیشه موفقیت‌آمیز نیست و با چالش‌های زیاد در این مسیر مواجه خواهیم شد.
البته لازم به ذکر است تمام چالش‌ها دارای راه‌حل هستند، تنها کافیست با راه‌حل‌ها و روش‌های چالش‌ها آشنا شوید.
در این مقاله به بررسی استارتاپ‌ها در حوزه خدمات مالی خواهیم پرداخت تا با این حوزه بیشتر آشنا شویم.
فین تک چیست؟
فین تک یا فناوری‌های مالی (Financial technology یا FinTech) به معنای استفاده از تکنولوژی و فناوری‌های جدید در ارائه خدمات مالی است که به منظور سرعت بخشیدن و آسان‌تر کردن فرایند‌ها و عملیات مالی به وجود آمده است.
فین تک به شرکت‌ها، صاحبان کسب و کار و مشتریان آنها کمک می‌کند تا بتوانند با استفاده از تلفن‌های همراه در هر ساعت از شبانه روز خدمات مالی مورد نیاز خود را انجام دهند.
صنعت فین تک هر ساله در حال رشد است و بازار در حال پر شدن از ارائه دهندگان خدمات مالی و استارت آپ‌های فین تک است که سعی می کنند نیازهای مشتریان را برآورده کنند و آینده مالی را شکل دهند.
به طور کلی اصطلاح فین تک به هم‌افزایی بین امور مالی و فناوری اشاره دارد که برای بهبود عملیات تجاری و ارائه خدمات مالی استفاده می‌شود.
همچنین فین تک هر شرکتی را توصیف می‌کند که از اینترنت، دستگاه‌های تلفن همراه، فناوری‌های نرم افزاری یا خدمات ابری برای انجام یا اتصال به خدمات مالی استفاده می‌کند.
فین تک این امکان را به شما می‌دهد تا خدمات مختلف مالی مانند جابجایی پول در حساب‌ها، پرداخت قبوض، پرداخت حقوق و دستمزد و… را در کمترین زمان ممکن انجام دهید.
فین تک چگونه تکامل یافته است؟
کلمه فین تک در سال ۲۰۱۸ وارد فرهنگ لغت شده است اما این موضوع به این معنا نیست که پیش از آن چنین مفهومی وجود نداشته است. بلکه شروع کار فین تک به سال ۱۸۶۶ بازمی‌گردد هنگامی که اولین کابل ترانس آتلانتیک با موفقیت نصب شد و پس از آن در سال ۱۹۱۸ اولین سیستم انتقال الکترونیکی که با کمک تلگراف و کد مورس کار می‌کند وارد دنیای تکنولوژی شد.
با گذشت چندین سال(سال ۱۹۶۷) دستگاه‌های خودپرداز(ATM) پا به عرصه حضور گذاشتند که زیر مجموعه‌ای از فین تک هستند. این دستگاه‌ها تحول بزرگی در این صنعت ایجاد کرده‌اند و همچنان تا به امروز شاهد حضور پر رنگ فناوری‌های جدید در تمام حوزه‌های اقتصاد هستیم به گونه‌ای که زندگی بدون آنها غیرممکن شده است.
بنابراین باید گفت فین تک صنعت جدیدی نیست بلکه سالیان سال از حضور آن در زندگی بشریت گذشته است و صنعتی کاملا توسعه یافته است که امروزه با وجود استارتاپ‌های زیادی که در این حوزه فعالیت خود را شروع کرده‌اند بیش از پیش در حال پیشرفت و توسعه است.
اما بهتر است بدانید مدت زمان طولانی نیست که فین تک در ایران شروع به فعالیت کرده است و حضور دستگاه‌های خودپرداز در سال ۱۳۵۱ نقطه آغاز حضور فین تک کشور ما است.
دسته‌بندی‌کسب و کارهای حوزه فین تک
- بانکداری
- بیمه
- پول و ارزهای رمزنگاری شده مانند بیت‌کوین
- کسب‌وکارهای فناوری مربوط به بورس و سرمایه‌گذاری
- مدیریت مالی شخصی
- قرض دادن و تأمین سرمایه جمعی
- انتقال بین‌المللی پول
- بانکداری روزمره و بانک‌های بدون شعبه
چه فناوری‌های جدیدی در زمینه فین تک لازم است؟
هوش مصنوعی(Artificial Intelligence) و یادگیری ماشین(Machine Learning)
هوش مصنوعی و یادگیری ماشین از فناوری‌های مهم و پرکاربرد در فین تک هستند و نقش پررنگی را در این حوزه ایفا می‌کنند به گونه‌ای که دو رکن مهم و اساسی این حوزه به شمار می‌آیند و انقلابی در صنایع مالی به راه انداخته‌اند. برخی از مزایایی که این دو فناوری دارند عبارتند از: تشخیص خطاها، نظارت بر اطلاعات، تحلیل ریسک دریافت تسهیلات مشتریان و…
کلان داده‌ها (Big data) و تجزیه و تحلیل داده‌ها
داده‌ها و اطلاعات مشریان برای شرکت‌های فعال در حوزه فین تک ارزش بسیار بالایی دارند. همان‌طور که می‌دانید بانک‌ها باید اطلاعات زیادی از کاربران مختلف را ذخیره‌سازی کنند تا در زمان مناسب از آنها استفاده شود. در این هنگام کلان داده به کمک آنها می‌آیند تا مشتریان را در بخش‌های مشخصی دسته‌بندی کنند.
این کار به‌وسیله مجموعه‌ای از اطلاعات شامل محل زندگی مشتری، تراکنش‌های روزانه، تعاملات مشتری با سامانه‌های آنلاین و تلفنی و… صورت می‌گیرد و سپس بانک، خدمات و محصولات خود را مبتنی بر این بخش‌بندی‌ها ارائه می‌دهند.
همچنین با کمک تجزیه و تحلیل اطلاعات مربوط به تراکنش‌ها و فعالیت کاربران در بانک می‌توان اطلاعات جدیدترین شامل عادت‌ها و ترجیحات کاربران نسبت به خدمات بانکی اطلاعات کسب کرد.
اتوماسیون فرآیند رباتیک (Robotic Process Automation یا RPA)
این فرایند کمک می‌کند تا کارهایی که تا به امروز به صورت دستی و خسته‌کننده توسط کارمندان بانک انجام می‌شده است توسط تکنولوژی‌های جدید و ربات‌ها انجام شود تا به ساده‌سازی و سرعت بخشیدن روند خدمات بانکی کمک فراوانی شود.
از جمله کارهایی که توسط RPAها انجام می‌شد عبارتند از: پردازش کارت اعتباری، پردازش وام، فرآیند بسته شدن حساب و… است.
بلاکچین
تکنولوژی بلاک چین صنعت فین تک را دگرگون کرده است و یکی از مهم‌ترین بخش‌های این حوزه است، به دلیل این که توانایی ذخیره ایمن سوابق معاملات و سایر داده‌های حساس را دارد. هر معامله‌ای که در بانک‌ها صورت می‌گیرد رمزگذاری شده است و با استفاده از فناوری بلاکچین، احتمال حملات سایبری به میزان چشمگیری کاهش می‌یابد.
به طور کلی برای داشتن معاملاتی امن و تضمین شده از بلاکچین استفاده می‌شود.
آیا فین تک امن‌تر است؟
زمانی که صحبت از پول و خدمات مالی به میان می‌آید، موضوع اطمینان و اعتماد بسیار پررنگ‌تر از همیشه می‌شود و ترسی در کاربران به وجود می‌آید که باعث می‌شود به راحتی نتوانند به تکنولوژی‌های جدید اعتماد کنند.
اما باید گفت موارد در سراسر دنیا پیش آمده است که بانک‌های سنتی نتوانسته‌اند از اطلاعات مشتریان خود به درستی محافظت کنند و ضررهای جبران ناپذیری به بانک و مشتریان وارد شده است.
بنابراین نمی‌توان گفت روش سنتی از بسیار امن‌تر از تکنولوژی‌های جدید است. با اینکه تعداد بسیار کمتری از بانک‌ها به صورت آنلاین فعالیت دارند، درصد خطای آنها بسیار کمتر از بانک‌های سنتی بوده است.
با این حال فین تک بهتر از بانک‌های سنتی عمل کرده است زیرا امروزه بانک‌های سنتی برای حفظ محرمانگی بیشتر داده‌ها و اطلاعات کاربران، سعی دارند از فناوری‌ها و تکنولوژی‌های نوین استفاده کنند و خدمات خود را از طریق اینترنت و اپلیکیشن‌های تلفن همراه ارائه دهند.
معروف‌ترین استارتاپ‌های حوزه فین تک
استارتاپ‌های زیادی در این حوزه در سراسر دنیا در حال فعالیت هستند و بسیاری از آنها توانسته‌اند دستاوردهای فراوانی به دست آورند و زندگی مردم جامعه را آسان‌تر و سریع‌تر کنند اما هرچه تعداد شرکت‌ها و استارتاپ‌های این حوزه بیشتر می‌شوند، جستجوی آنها و انتخاب بهترین گزینه موجود برای کاربران کار دشوار و پیچیده‌تری خواهد شد.
با این حال استارتاپ‌های زیادی توانسته‌اند اعتماد بسیاری از کاربران را به خود جلب کنند و موفقیت روزافزون کسب کنند. در ادامه با برخی از این استارتاپ‌ها و نحوه کار آنها بیشتر آشنا خواهیم شد.
استارتاپ‌های خارجی
مونزو(Monzo)
مونزو یکی از جالب‌ترین استارتاپ‌های در حال حاضر انگلستان است که فعالیت خود را در سال ۲۰۱۵ شروع کرده است. این استارتاپ یک پلتفرم بانک دیجیتالی است که به مشتریان امکان دسترسی به طیف وسیعی از محصولات و خدمات را ارائه می‌دهد. این کسب و کار مناسب کاربرانی است که اغلب کارهای روزانه خود با تلفن‌های همراه خود انجام می‌دهند.
این اپلیکیشن مزایای زیادی دارد با که باعث علاقه‌مندی کاربران آن شده است این مزایا عبارتند از:
- به صورت رایگان در اختیار کاربران قرار می‌گیرد.
- هر عملیاتی که در این اپلیکیشن صورت بگیرد در همان لحظه کاربر را با پیامی مطلع می‌سازد.
- اگر کاربری علاقه داشته باشد، مالیات‌های لازم را به صورت خودکار در زمان مشخص پرداخت می‌کند.
- با دسترسی به تلفن همراه و وبسایت مونزو، کاربران می‌توانند پول خود را در هرجایی مدیریت کنند.
- با کمک این اپلیکیشن نقل و انتقالات بانکی در انگلیس بدون هزینه انجام می‌شود.
کووا(Cuvva)
کووا یکی دیگر از استارتاپ‌های موفق در حوزه فین تک است که در زمینه بیمه اتومبیل فعالیت می‌کند. این استارتاپ در سال ۲۰۱۴ با هدف ارائه محصولات بیمه به صورت ساده‌تر و انعطاف‌پذیرتر فعالیت خود را آغاز کرد تا در مقابل روند پیچیده و زمان‌بر خرید بیمه برای اتومبیل‌ها قرار گیرد.
از مزایای این اپلیکیشن می‌توان موارد زیر را نام برد:
- آنها اولین شرکت بیمه‌ای بودند که بیمه نامه‌های ساعتی اتومبیل را در انگلستان راه اندازی کردند و اولین کسانی بودند که از طریق اپلیکیشن این بیمه نامه‌ها را در اختیار کاربران قرار دادند تا از آنها استفاده کنند.
- برنامه موبایل کاربرپسند کووا به کاربران امکان خرید بیمه در عرض چند دقیقه را می‌دهد.
- آنها پشتیبانی مداوم را در تمام مراحل برای کاربران ارائه می‌دهند.
- همچنین امکانات دیگری مانند یادآوری مالیات‌ها نیز در این اپلیکیشن قابل مشاهده است.
استارتاپ‌های ایرانی
زرین‌پال
احتمالا نام زرین‌پال را شنیده‌اید و تا حدودی با آن آشنایی دارید. زرین‌پال یک پلتفرم پرداخت آنلاین است که محیطی کاملا امن را برای کاربران فراهم کرده است. این درگاه در سال ۱۳۸۹ با هدف ایجاد سهولت در پرداخت اینترنتی شروع به کار کرد و به کسب و کارهای آنلاین زیادی کمک کرده است تا کاربران پرداخت‌های خود را از این طریق به راحتی انجام دهند.
یکی از مهم‌ترین مزایای زرین‌پال این است که شما می‌توانید یک حساب شخصی برای خود باز کنید و بدون استفاده از بانک هر وقت که لازم دارید و در هر کجای ایران که هستید در فضایی امن پول‌هایتان را به راحتی جابه‌جا کنید.
آسان پرداخت(آپ)
یکی دیگر از اپلیکیشن‌های پرکاربرد حوزه فین تک در ایران آسان پرداخت است که توانسته با کمک خدماتی که ارائه می‌دهد کاربران زیادی را به سوی خود جلب کند. این اپلیکیشن در سال ۱۳۸۸ فعالیت خود را آغاز کرده است و هر ساله امکانات جدیدی برای راحتی کاربران ارائه می‌دهد.
امکاناتی که آپ در اختیار کاربران قرار می‌دهد عبارتند از:
- شارژ اینترنت
- کارت به کارت
- خرید شارژ
- قبض خدماتی
- موجودی
- قبض موبایل
- نیکوکاری
- بیمه
- خدمات خودرو
- و…
چالش‌های حوزه فین تک
۱) مسائل امنیتی
امنیت بزرگترین مساله‌ای است که در حوزه فین تک باید به آن پرداخت. بانک‌های سنتی برای ایمن نگه داشتن دارایی‌های خود از نگهبانان امنیتی، دوربین‌ها، درهای سنگین ضد گلوله و… برخوردار هستند اما بانک‌های آنلاین چگونه از پول آنها حفاظت می‌کنند؟
این سوالی است که ذهن بسیاری از کاربران را به خود مشغول می‌کند زیرا نه تنها پول و اموال بلکه اطلاعات بانکی آنها نیز در معرض خطر است.
راه‌حل:
- مدام برنامه خود را به روز رسانی کنید: نرم افزار خود را مدام با دانش جدید به روز کنید و با اطلاع رسانی از روزرسانی‌ها، کاربران را به بارگیری جدیدترین نسخه برنامه خود ترغیب کنید.
- تست امنیت انجام دهید: همیشه برنامه خود را برای امنیت آزمایش کنید و آسیب پذیرترین بخش‌ها را در آن رتبه بندی کنید و به آزمایش آنها توجه بیشتری کنید.
- تست نفوذ انجام دهید: مانند یک هکر رفتار کنید و سعی کنید به سیستم خود از تمام راه‌ها ممکن حمله کنید تا ببینید آیا راه نفوذی برای هکرها وجود دارد یا خیر و چه قسمت هایی از نرم افزار شما نیاز به توجه بیشتری دارد.
- نظارت بی وقفه برروی برنامه خود داشته باشید: بیوقفه نرم افزار و فعالیت‌های کارمندان خود را کنترل کنید تا در صورتی که نقصی رخ داد سریعا آن‌را برطرف کنید.
۲)مطابقت با مقررات دولت
امور مالی یکی از منظم‌ترین بخش‌های یک دولت است. اپلیکیشن خود را باید مطابق تمام قوانین دولتی پیاده‌سازی کنید تا به شما مجوز داده شود که در زمینه اقتصادی توانایی فعالیت کردن را دارید.
راه‌حل:
نرم افزار و فرایندهای داخلی آن را از نظر مطابقت قانونی بررسی کنید و در صورت لزوم یک مشاور حقوقی استخدام کنید تا در تمام جزئیات شما را راهنمایی کند. هچنین همیشه اطمینان حاصل کنید که از آخرین سیاست‌های دولتی اطلاعات کافی دارید و براساس جدیدترین قوانین برنامه خود را پیاده سازی کنید.
۳) مسائل رشد و جذب کاربران
با وجود تکنولوژی‌های جدید و فناوری‌های پیشرفته همچنان درصد زیادی از مردم جامعه همچنان به روش‌های سنتی علاقه بیشتری دارند. بنابراین رقیب اصلی استارتاپ‌های فین تک کسب و کارهای سنتی هستند که در حوزه مسائل مالی و اقتصادی سالیان سال است که فعالیت دارند.
راه‌حل:
برای حل این چالش و پیشی گرفتن از رقبا باید تمام تلاش خود را بکنید تا سرویسی کامل به کاربران ارائه دهید. همچنین به گونه‌ای برای کسب و کار خود برنامه‌ریزی کنید تا کاربران برای انجام کارهای خود به صورت آنلاین بیشتر ترغیب شوند و ارزش پیشنهادی شما برتری شما را نسبت به سایر رقبا نشان دهد.
۴)حفظ کاربران و تجربه کاربری
تجربه کاربر و حفظ کاربران آن یکی از بزرگترین نگرانی‌ها در طول توسعه برنامه‌های حوزه فین تک است. چنین برنامه‌هایی باید میان امنیت و تجربه کاربران تعادل برقرار کنند به گونه‌ای که امنیت به طور کامل برقرار باشد اما در نحوه کار با اپلیکیشن تاثیر نگذارد و باعث دشواری استفاده از آن نشود.
راه‌حل:
استفاده درست از تجربه و رابط کاربری(UI/UX) به شما کمک خواهد کرد برنامه‌ای ایمن در عین حال کاربر پسند را وارد بازار کار کنید. با کمک تجربه کاربری با نیازها و خواسته‌های کاربران به خوبی آشنا می‌شوید و امنیت برنامه خود را مطابق همان نیازها پیاده‌سازی می‌کنید.
کلام آخر
تا حدودی با حوزه فین تک آشنا شدیم و متوجه شدیم این حوزه یکی از حساس‌ترین و پرخطرترین حوزه‌های استارتاپی است زیرا هنگامی که صحبت از خدمات مالی به میان می‌آید جلب اعتماد مردم کار دشوار و زمان‌بری است. با این حال بسیاری از این استارتاپ‌ها موفقیت چشمگیری در سراسر دنیا به دست آورده‌اند.
هدف اصلی تمام استارتاپ‌هایی که در این زمینه در حال فعالیت هستند سرعت بخشیدن به زندگی کاربران و انجام سریع‌تر کارهای مالی آنها است تا در این دنیای پیچیده که زمان، حرف اول را در آن می‌زند تا حدی بتوانند در آن صرفه جویی کنند و زمان بیشتری را به انجام کارهای دیگر سپری کنند.
شما هم اگر با نمونه‌های بیشتری از استارتاپ‌های فین تک آشنایی دارید و یا از آنها استفاده کرده‌اید خوشحال می‌شویم تجربیات خود را با ما به اشتراک بگذارید.